Olej sezamowy

Chociaż jest jednym z najstarszych olejów pozyskiwanych z roślin uprawnych, olej sezamowy (olej z nasion sezamu) to ciągle mało u nas popularny, jadalny olej roślinnym o jednym z najbardziej charakterystycznych zapachów i smaków. W przeważającej mierze nie używa się go do smażenia (ze względu właśnie na intensywny smak i także cenę) a jedynie do przyprawiania potraw praktycznie w całej Azji (w Indiach, Chinach, Japonii, Azji Południowo-Wschodniej i Korei). W kuchni chińskiej, japońskiej i koreańskiej zazwyczaj używa się oleju z prażonych nasion sezamu – ma on wtedy bardziej intensywny, ciemniejszy kolor i jego smak jest głębszy, bardziej ‘orzechowy’. Ten tłoczony na zimno będzie jasno-żółty a indyjski ciemniejszy ale nie tak ciemny jak ten z prażonych nasion.

Kup olej sezamowy w sklepie on line 

Produkcja oleju sezamowego

Olej sezamowy pozyskuje się z nasion indyjskiej rośliny uprawnej sesamum indicum (z rodziny sesamum pochodzącej z Afryki), obecnie uprawianej szeroko w tropikalnych i subtropikalnych rejonach na całym świecie. Jest ona wyjątkowo odporna na suszę ale też i na powodzie, generalnie jest łatwa w uprawie, niewymagająca wielu zabiegów – można ją uprawiać wszędzie tam gdzie nie udają się inne uprawy. Same nasiona sezamu zawierają najwięcej oleju ze wszystkich nasion roślin uprawnych.
Produkcja oleju roślinnego nie jest ograniczona do krajów rozwijających się ale właśnie tam wytwarza się go najwięcej – powodem tego jest fakt, że do tej pory nie udało się jej w całości zautomatyzować i w większości jest przeprowadzana ręcznie, bez udziału maszyn.
Olej sezamowy tłoczy się z już bardzo dojrzałych (z pękniętymi osłonkami) nasion. Suszy się je na słońcu, przesiewa, tłoczy i uzyskany olej filtruje. Sam proces tłoczenia jest bardzo zróżnicowany w zależności gdzie olej jest wytwarzany i jakich pras się używa i czy olej tłoczy się na zimno czy na gorąco.
Taki olej jest już gotowy do spożycia czy użycia w celach kosmetycznych, chociaż czasami do tych celów olej się dalej rafinuje.

Właściwości oleju sezamowego

Pomimo tego, że zawiera ponad 40% wielonienasyconych kwasów Omega-6, jest odporny na jełczenie, spowodowane jest to dużą zawartością naturalnych antyoksydantów. Chociaż bardziej odporny niż inne oleje, powinien być trzymany w miarę możliwości w zaciemnionym i chłodnym miejscu (najlepiej w lodówce), zapobiegnie to jego utlenianiu i jełczeniu.
Jest doskonałym źródłem tych dobrych, nienasyconych kwasów tłuszczowych: Omega-6 (kwasu linolowego) – zawiera go około 41%, kolejne 39% to nienasycony kwas Omega-9 (kwas oleinowy), 8% to kwas palmitynowy, pozostałe 5% to głównie kwas stearynowy. Nasz organizm, który samodzielnie produkuje kwasy nasycone, nie potrafi produkować nienasyconych, które są nam niezbędne, np. w procesie przyswajania witamin, i muszą być dostarczane z zewnątrz. Z istotnych związków odżywczych można wymienić witaminę K, którą olej sezamowy zawiera w ilości wartej odnotowania (w 100g 17% dziennego zapotrzebowania). Innych pierwiastków, protein czy witamin nie zawiera, chociaż wiele źródeł błędnie zachwala go jako ich źródło. Może bierze się to z bogatych w pierwiastki i witaminy samych nasion sezamu (zawierają proteiny, błonnik, potas, wapń, żelazo, witaminę B-6 i magnez), ale nie powinno się tego automatycznie projektować na olej. Dlatego naszym zdaniem o wiele korzystniej wpłynie on na nasze zdrowie jeżeli będziemy go po prostu spożywać niż smarować nim włosy 🙂
Olej sezamowy ma bardzo wysoki punkt dymienia – znaczy to, że można go rozgrzać bez przypalania do wysokiej temperatury. Ale tylko ten z nieprażonych nasion sezamu – z prażonych będzie miał już niższy punkt dymienia i nie będzie się nadawał do głębokiego smażenia.
Wierzy się też w właściwości antybakteryjne, antygrzybiczne i antywirusowe oleju sezamowego.

Zastosowanie w kuchni i kosmetyce

W Indiach olej sezamowy wytworzony z nieprażonych nasion sezamu używany jest do smażenia. W Chinach dodawany do gotowanych potraw, w pozostałych krajach, gdzie używa się głównie oleju z prażonych nasion sezamu, dodaje się go na końcu, jako przyprawę.
Z innych niż kulinarne zastosowanie oleju sezamowego wymienić można użycie do celów kosmetycznych lub medycznych. Od dawien dawna, w szczególności w Indiach używa się go jako olejku do masażu, do pielęgnacji włosów i skóry. Według wielu źródeł działa na nie zbawiennie bo zawiera dużo mikroelementów, ale nie jest to prawdą, jego działanie polega głównie na natłuszczaniu. Nakłada się go bezpośrednio na włosy, skórę głowy i skórę ciała jako maseczki. W tym celu warto jednak poszukać oczyszczonych olejów, które nie będą miały aż tak intensywnego zapachu. Na pewno olej ten jest naturalnym przeciwutleniaczem, znajdziemy w nim bowiem dużo antyoksydantów.

Olej sezamowy jako alergen

Olej sezamowy jest produkowany z powodującego dość częste alergie sezamu, sam więc może być alergenem. Osoby uczulone na sezam nie powinny go spożywać lub używać w celach kosmetycznych.