Liście limonki kaffir, limonka kaffir

Wiele przypraw czy składników, z mniejszym lub większym powodzeniem, możemy zastąpić jakimiś łatwiejszym do zdobycia odpowiednikiem. Niestety, jeżeli zabieramy się do gotowania tajskich potraw i myślimy co by tu użyć zamiast liści kaffiru, nie mamy dobrych wieści – dobrego odpowiednika brakuje. Lepiej więc się w nie zaopatrzyć, np. tutaj  niż je pominąć lub czymś podmienić i zepsuć potrawę. Funkcję liści limonki kaffir możemy przyrównać do znanych nam powszechnie liści laurowych – dodają mnóstwo smaku i aromatu potrawom, ale samych liści się nie spożywa, wyjmuje się je z potrawy (jedynym wyjątkiem są sałatki z dodatkiem bardzo cienko posiekanych, świeżych liści). Smak obu już się oczywiście diametralnie różni.
Bardzo aromatyczne liście limonki kaffir i same limonki kaffir pozyskuje się z drzewa kaffir (łac. Citrus hystrix), z rodziny Rutaceae. Inne nazwy to dzika limonka, tajska limonka, a w Tajlandii znajdziemy je pod nazwą makrut lub som makrut. Jako ciekawostkę można przytoczyć fakt, że słowo kaffir jest stosowanym przez muzułmanów, obraźliwym określeniem na ludzi innego niż muzułmańskie wyznania. Dlaczego akurat limonka zyskała tą nazwę, nie jest do końca jasne, jednak by nikogo nie urażać i być poprawnym politycznie, często używa się neutralnej nazwy limonka makrut.

Drzewo kaffir jest to drzewo tropikalne, pochodzące z Indonezji, uprawiane obecnie także w innych Azjatyckich krajach z regionu Południowo-Wschodniej Azji (w Malezji, Indonezji, na Filipinach, w Nepalu, Indiach i Bangladeszu). Jego wysokość waha się między 1.5 m do aż 10 m wysokości. Jeżeli mieszkacie lub planujecie przeprowadzkę w ciepłe klimaty (drzewo rośnie w strefie klimatycznej 9 i 10), możecie posadzić sobie to drzewko w swoim własnym ogródku. Można też się pokusić o wyhodowanie jej w doniczce – wskazówki znajdziecie poniżej a nasiona, czyli pestki limonki kupić możecie tutaj .
Drzewo to rośnie właściwie w każdym tajskim przydomowym ogródku, jest tak powszechne że Tajowie znaleźli też na jego liście i owoce inne niż kulinarne zastosowania – np. używa się ich do produkcji preparatów czyszczących, usuwających plamy, perfum czy kosmetyków.

Liście limonki kaffir

Liście limonki kaffir są dość charakterystyczne, są błyszczące i ciemnozielone na zewnętrznej stronie i bledsze na wewnętrznej. Co je zdecydowanie wyróżnia, to fakt, że są podwójne, jakby sklejone z dwóch osobnych liści, z których górny jest lekko spiczasty, a dolny zaokrąglony. Jeżeli będziecie to wiedzieć, rozpoznacie bez trudu liście kaffir wśród innych przyprawowych liści. Świeże liście kaffir po przełamaniu, wyzwalają intensywny, cytrusowy, przyjemny zapach, który jest tak charakterystyczny, że nazwalibyśmy go kaffirowym a nie cytrusowym, bo jest nie do pomylenia z innymi, stąd też trudno o jakieś konkretniejsze porównania jego zapachu do czegokolwiek innego.

Zastosowanie liści limonki kaffir

Liście limonki kaffir najszerzej używane są w kuchni tajskiej. Tworzą one obok trawy cytrynowej i galangalu, wielką tajską trójkę. Znajdziemy te składniki w takich potrawach jak tajskie zupy (np. słynna, ostro-kwaśna zupa Tom Yum Kung / Goong), tajskie potrawy curry (czerowne, żółte lub zielone curry lub piekielnie ostre jungle curry) i wiele innych, w tym smażone potrawy typu stir-fry. Poza Tajlandią, znajdziemy je najczęściej w potrawach z Laosu, a także Indonezji (np. w soto ayam) i Kambodży. Zazwyczaj dodaje się je w całości na początku gotowania – podobnie jak dodajemy liście laurowe do rosołu. Przypomnimy jeszcze raz, że zarówno trawy cytrynowej, galangalu jak i liści limonki kaffir nie jemy, są zbyt twarde, wyjmujemy je zatem podczas jedzenia. W zupach i potrawach curry z powodzeniem możemy użyć suszonych liści bez żadnego uszczerbku jeżeli chodzi o smak potrawy. Niektóre przepisy wymagają świeżych liści, ale są to zazwyczaj sałatki, do których dodaje się bardzo drobno posiekane liście (by to zrobić potrzebny jest bardzo ostry nóż i wprawa) i wtedy wyjątkowo je się je. Inną popularną potrawą z pociętymi drobno liśćmi kaffir są smażone rybne placki Tod Man Pla.
Świeże są trudne do kupienia (w Europejskich sklepach z azjatycką żywnością od jakiego czasu są niedostępne, z tego co się orientujemy chodzi o jakieś sanitarne zakazy ich sprowadzania w stanie świeżym, możliwe, że chce się na nich dostać na nasz kontynent jakieś zwierzątko :). Jeżeli nie macie możliwości ich zakupu, można też ostatecznie namoczyć suszone.

Limonka kaffir

Owoce limonki kaffir generalnie przypominają limonkę jaką znamy, również są ciemnozielone, trochę mniejsze i rozróżnić je możemy po chropowatej skórce z wypustkami, podczas gdy skórka zwykłej limonki jest raczej gładka. Sam sok z limonki kaffir nie odgrywa istotnej roli w Tajskich kuchni, do doprawiania używa się raczej soku ze zwykłych limonek (mają go one więcej, te z drzewa kaffir nie dają dużo soku). Używa się za to startej skórki z limonki kaffir, która zawiera dużą ilość aromatycznych olejków. Łączy się ją zazwyczaj w pastach z innymi składnikami. Jej silny aromat i smak sprawia, że dodajemy jej jedynie odrobinę.
W Tajlandii skórki z limonki kaffir używa się też razem z galangalem i trawą cytrynową by łagodzić dolegliwości żołądkowe.

Uprawa drzewa limonki kaffir

Drzewko to, oprócz komercyjnych upraw w Azji, znajdziemy jako drzewko ozdobne w wielu ogródkach w ciepłym klimacie, także południowo-europejskich. Nie jest zbyt wymagające w uprawie, potrzebne jest mu jedynie nasłonecznione miejsce i dość wilgotna i przepuszczalna gleba. U nas w ogródkach nie wyrośnie, potrzebuje strefy klimatycznej 9-10, a u nas najcieplejsza to 7b (Zachodniopomorskie). Możemy się jednak pokusić o uprawę jej w doniczkach, tak jak czasami uprawiamy inne drzewka cytrusowe. Potrzebne jest wtedy miejsce blisko okna, najlepiej południowego. Możemy je wynosić latem na taras lub balkon. Tutaj znajdziecie porady dotyczące uprawy drzewek cytrusowych w doniczkach.